تندخوانی و تقویت حافظه

ما در عصر تکنولوژی زندگی می‌کنیم، جایی که علی‌رغم فرصت کمی که در اختیار ماست، چیزهای بسیار زیادی برای یادگیری وجود دارند که یادگیری هرکدام از آن‌ها نیازمند مطالعه و تحقیقات زیادی است.

با توجه به زمان کمی که ما روزانه در اختیار داریم، یادگیری این حجم از اطلاعات و مطالب، غیر ممکن به نظر خواهد رسید. اما تندخوانی این فرصت را برای شما فراهم می‌کند که مطالب را با سرعت بیشتری مطالعه کنید، در نتیجه زمان کمتری را صرف یادگیری مطالب گذشته می‌کنید و فرصت بیشتری برای یادگیری مطالب جدید خواهید داشت. از طرفی دیگر تندخوانی مزایایی همچون تقویت حافظه را به همراه دارد که در ادامه به تفصیل توضیح می‌دهیم.

تندخوانی چیست؟

کتاب‌ها بی‌شمارند و فرصت انسان کم. تندخوانی نیاز همۀ افرادی است که می‌خواهند مطالعه کنند و یاد بگیرند. تندخوانی مجموعه‌ای است از راهکارهای ذهنی و عملی که باعث می‌شود مطالعه و یادگیری در سریع‌ترین زمان ممکن انجام شود. تندخوانی همچنین باعث تقویت حافظه می‌شود.

فلسفۀ تندخوانی از این قرار است که شما بیشتر کتاب بخوانید. کتاب‌های بسیار زیادی کسل‌کننده هستند و فرد با خواندن آن‌ها از فضای مطالعه دور می‌شود. در تندخوانی می‌توانید از همان ابتدا مطلب از کسل‌کننده یا هیجان‌انگیز بودن کتاب مطلع شوید و وقتتان را بیهوده هدر ندهید. افرادی که تندخوانی را یاد می‌گیرند زمانشان را مدیریت می‌کنند و همچنین میزان مطالعاتشان بیشتر از بقیه است.

مدیریت زمان چیست؟
مدیریت زمان یعنی با برنامه‌ریزی تمامی کارهای روزانه را طبق اولویت‌بندی انجام دهید و فرصت‌های هدر رفته ناچیزی در طول روز داشته باشید. افرادی که به مدیریت زمان اهمیت می‌دهند تندخوانی را یاد می‌گیرند و از آن برای افزایش سطح دانش خود استفاده می‌کنند.

همچنین بخوانید: «تقویت حافظه برای درس خواندن»

تاریخچه تندخوانی

تاریخ‌نگاران به‌طور اختصاصی از فردی به نام اِوِلین وود، معلم مدرسه و پژوهشگر یاد می‌کنند که در دهه ۱۹۵۰ میلادی این سؤال برایش پیش آمد که چرا بعضی از افراد به‌طور معمول با سرعت بالاتری نسبت به سایر افراد مطالعه می‌کنند. به‌این ترتیب بود که وود خودش را وادار کرد تا با سرعت بیشتری مطالعه کند. سال ۱۹۵۸ زمانی که وود از تلاش‌هایش برای بالا بردن سرعت خسته شده بود به‌ طور اتفاقی فهمید که خواندن یک متن با کمک حرکت دست زیر خطوط، به چشم کمک می‌کند تا تمرکز و سرعت بیشتری داشته باشد و روان‌تر روی خطوط حرکت کند.

پس‌ از آن بود که او از دست، به‌ عنوان عاملی برای بالا بردن سرعت خواندن استفاده کرد. اِوِلین وود نخستین بار مطالعاتش را در دانشگاه اوتا به دیگران آموزش داد و یک سال بعد مجموعه آموزش‌های عمومی خود را در واشینگتن راه‌اندازی کرد. او این مهارت و تکنیک را به سال ۱۹۶۰ به نام خودش ثبت کرد و این شیوه را تندخوانی نام گذاشت. اکنون این روش در بسیاری از کشورها و مدارس جهان به‌عنوان یک واحد درسی تدریس می‌شود.

کمی عددبازی، سرعت خواندن عادی چقدر است؟

به طور کلی اگر بخواهید با حرف زدن چیزی را یاد بگیرید، باید آهسته‌تر و با سرعت 100 کلمه در دقیقه آن را بخوانید. سرعت نرمال برای یادگیری 100 تا 200 کلمه در دقیقه و برای درک مطلب 200 تا 400 کلمه در دقیقه است.

3 روش تندخوانی

1) خط بردن زیر سطور

این روش به این صورت می‌باشد که در ابتدا بدون هیچ درکی با انگشت و یا شی دیگری با سرعت افزایشی متن را دنبال کنیم و بین چشم و انگشت هماهنگی ایجاد کنیم. این عمل علاوه بر اینکه باعث می‌شود به خط بردن عادت کنیم از سردرگمی چشم میان کلمات جلوگیری کرده و همچنین باعث می‌شود خطوط گم نشود و بتوان بدون فوت وقت با نهایت سرعت مطالعه کرد.

2) دیدزنی

فن دیدزنی یکی دیگر از روش‌های تندخوانی است. دیدزنی نیازمند حرکت منظم و ریتم‌دار چشم بر صفحات است که امکان مرور مطالب را به صورت اجمالی و گسترده اما نه به صورت خیلی دقیق، بدهد. برای تمرین تندخوانی باید هدف فرد بیش‌تر آشنایی و عادت به حرکات چشم و جریان‌های فکری باشد. در این روش نباید کلمات را با تلفظ بی‌صدا و حرکت زبان خواند فقط با نگاه به کلمات از آنها عبور کرد

برای شروع به تمرین روش دیدزنی باید نخست انگشت نشان دست چپ را در وسط و بالای صفحه گذاشته و آن را به پایین صفحه حرکت دهید و همزمان، حرکت سرانگشت را با چشم دنبال کنید. سپس با دست راست کتاب را در کمتر از یک ثانیه ورق بزنید. این تمرین باید به ترتیب در ریتم‌های یک ثانیه‌ای، دو ثانیه‌ای، چهار ثانیه‌ای، شش ثانیه‌ای، ده ثانیه‌ای، پانزده ثانیه‌ای، و بیست ثانیه‌ای انجام شود.

3) سرعت حرکت چشم

برای مطالعه، چشم تک تک کلمات را می‌خواند و می‌گذرد. سرعت حرکت چشم روی متن کتاب می‌تواند سریع یا کند صورت پذیرد. در تمرینات تندخوانی، با انجام یک سری تمارین منظم و پی در پی، سرعت حرکت چشم‌تان را افزایش دهید.

9 نکته مهم درباره تندخوانی

با به‌کارگیری نکات زیر می‌توان مهارت تندخوانی را برای مطالعه تقویت کرد:

1) کاهش مکث‌ها و توقف چشم هنگام مطالعهٔ سطور

این موضوع نشان دهنده همان تمرکزهای لحظه‌ای روی حروف و واژه‌هاست. ما هنگام خواندن هر یک از سطرهای یک متن چشمان خود را به صورت جهشی به سمت جلو حرکت می‌دهیم. اکنون هر چه این مکث‌ها و جهش‌ها را کاهش دهیم سرعت خواندنمان نیز افزایش می‌یابد. تعداد این توقف‌ها معمولاً در افراد کندخوان به ۷ بار در هر سطر می‌رسد اما شما می‌توانید این تعداد مکث را به ۳ بار در هر سطر کاهش دهید.

1. هنگام مطالعه، به جای حرکت دادن سر، چشمان خود را در طول سطور حرکت دهید.
2. برای کاهش مکث‌ها و توقف‌ها باید زاویهٔ دید خود را افزایش دهید. برای این منظور باید سعی کنید تصاویری را که گوشهٔ چشمان‌تان است بدون این‌که به‌طور مستقیم به آن‌ها نگاه کنید، ببینید.
3. اجازه ندهید حین مطالعه دیدتان دچار سرگردانی شود.

2) گروه‌بندی واژه‌ها

ما دیگر آموخته‌ایم که چگونه حروف را با یکدیگر ترکیب کرده و کلمات را خوانده و درک کنیم. اکنون باید بیاموزیم که دسته‌ای از کلمات را با یکدیگر ترکیب کرده و یک جمله را در آن واحد بخوانیم. در قدم بعدی باید بیاموزیم که چگونه جملات را دسته‌بندی کرده و مفهوم کلی یک پاراگراف را استخراج کنیم. ثابت شده‌است که دسته‌بندی واژه‌ها قوهٔ ادراک و فهم را افزایش می‌دهد. به‌طور کلی مفهوم را از یک دسته واژه آسان‌تر می‌توان استخراج کرد تا از کلمات منفرد و حتی حروف.

3) عدم بازگشت به عقب

اغلب افراد عادت کرده‌اند هنگام مطالعه به عقب بازگشته و واژه‌ها یا قسمت‌هایی از متن را که به درستی متوجه نشده‌اند بازخوانی کنند. این کار فقط از سرعت خواندن شما می‌کاهد. شما می‌توانید با مطالعهٔ تکمیلی، قسمت‌هایی را که به درستی متوجه نشده‌اید درک کنید. شاید با خودتان بگویید که این بازخوانی مجدد هم‌ زمانبر است؛ اما بازگشت مکرر به عقب برای بازخوانی قسمت‌های درک‌نشده به مراتب وقت‌گیرتر از مطالعه مجدد یک مطلب به روش تندخوانی است.

4) مطالعهٔ هدفمند

هدف خود را از مطالعه هر مطلب از پیش تعیین کنید. برای خود مشخص کنید که می‌خواهید چه نوع اطلاعاتی کسب کنید. این کار سبب می‌شود تا اطلاعات غیرضروری و حاشیه‌ای را در فرایند مطالعه حذف کنید.

5) صرفاً مطالعه کلمات و مفاهیم کلیدی

ما برای نوشتن مطالب ناگزیریم پاره‌ای دستورهای نوشتاری و ساختار صحیح جملات را رعایت کنیم. اما هنگام خواندن لازم نیست آن نکات را رعایت کنیم. ۴۰ تا ۶۰ درصد کل یک متن از واژه‌ها و حروف غیرضروری (البته برای درک آن) تشکیل شده‌است؛ حروف ربط مانند «و» و «یا» و قیدها. بیاموزید تنها اسم‌ها و افعال را بخوانید. نکات و مفاهیم اصلی یک پاراگراف را یافته و آن را در ذهن بسپارید و جزئیات خارج از موضوع اصلی را حذف کنید.

6) عدم مطالعه با صدای بلند

در فرایند مطالعه باید فقط چشم‌ها و مغز درگیر باشند. سرعت قوه بینایی شما بسیار بیش‌تر از سرعت تکلم شماست. بنابراین از تلفظ حروف و واژه‌ها حین مطالعه خودداری کنید. موضوع اصوات به همین‌جا ختم نمی‌شود. ما حین خواندن در ذهن خود نیز اصوات مرتبط با حروف و واژه‌ها را بیان می‌کنیم. این همان ندای درون شماست زمانی که به اصطلاح در دلتان مطلبی را می‌خوانید، یعنی ما پس از دیدن یک کلمه صبر می‌کنیم تا صدای مرتبط با آن کلمه (تلفظ) در ذهنمان کامل شود، سپس به سراغ کلمه بعدی می‌رویم. این عادت نیز سرعت مطالعه شما را کاهش می‌دهد. به یاد داشته باشید که حذف کامل این صداها در مغز و ذهن غیرممکن است اما می‌توان آن‌ها را به حداقل رساند.

7) حذف عوامل پرت‌کننده حواس از اطراف محیط مطالعه

در محیط مطالعه خود هر عاملی را که موجب پرت شدن حواس شما می‌شود حذف کنید.

8) انس و آشنایی هر چه بیش‌تر با واژگان و اصطلاحات آن زبان

هر چه با واژگان و اصطلاحات یک زبان آشناتر و مأنوس‌تر باشید درک بهتری از متون نگاشته‌شده به آن زبان خواهید داشت. تا می‌توانید واژه و اصطلاح جدید بیاموزید.

9) تمرکز در هنگام مطالعه

تمرکز خود را حین مطالعه حفظ کنید. در حین خواندنِ مطلبی، در آن واحد به چیز دیگری فکر نکنید.

تندخوانی و تقویت حافظه و تاثیر آن‌ها بر یکدیگر

یکی از مزیت‌های اصلی تندخوانی، تقویت حافظه است. قصد افراد از مطالعه کردن این است که مطالبی را یاد بگیرند و در موقعیت‌های مختلف از آن‌ها استفاده کنند. برای این امر، لازم است که افراد یاد بگیرند چطور مطالب خوانده شده را به حافظه خود بسپارند. تندخوانی و تقویت حافظه با یکدیگر رابطه دارند. رابطه‌ی تندخوانی و تقویت حافظه به این صورت است که روش‌های تندخوانی موجب افزایش قدرت حافظه‌ی افراد می‌شود و حافظه‌ی قوی نیز قدرت یادگیری و در نتیجه سرعت خواندن را بالا می‌برد. پس مشاهده می‌کنیم که تندخوانی و تقویت حافظه رابطه نزدیکی با یکدیگر دارند و هر دو موجب آسان‌تر شدن مطالعه می‌شوند.

مقاله پیشنهادی به شما: «23 روش برای تقویت حافظه»

نحوه تاثیر گذاری تندخوانی در تقویت حافظه

مغز ما هم مانند سایر ماهیچه‌های بدن ما است، هر چه بیشتر تمرین کنیم مغزمان اصطلاحا ورزیده‌تر خواهد شد و در نتیجه عملکرد بهتری خواهد داشت. در حین یادگیری تندخوانی شما با تمریناتی روبه‌رو خواهید شد که مستقیما بر روی عملکرد مغزتان تاثیرگذار هستند و شما را مجبور می‌کنند تا از حداکثر ظرفیت آن استفاده کنید. این اتفاق باعث می‌شود که بخش‌های مختلف مغز شما در فرآیند یادگیری درگیر شوند و این درگیر شدن سبب تقویت این نواحی خواهد شد که خود به تندخوانی و تقویت حافظه کمک بسیاری می‌کند. یکی از بخش‌هایی که هنگام انجام این تمرینات تحت فشار قرار گرفته و تقویت می‌شود حافظه ماست. جالب است بدانید زمانی که شما تندخوانی می‌کنید، حافظه شما سعی می‌کند که بین قدرت درک مطلب شما و سرعت مطالعه‌تان هماهنگی برقرار کند.

سخن پایانی ویکی هوش

ناآشنایی با روش‌های صحیح تندخوانی به همراه دقت اندک در هنگام تندخوانی می‌تواند منجر به برداشت غلط و یادگیری ناقص شود و این مسئله هم برای آموزش و هم برای تحلیل اطلاعات یک آفت به‌شمار می‌رود. بنابراین لازم است برای یادگیری اصول صحیح تندخوانی وقت کافی بگذارید.

امیدواریم این مقاله برای شما مفید بوده باشد. خواهشمندیم نظرات خود را در این زمینه، با سایر کاربران ویکی هوش در میان بگذارید.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله «بازی برای تقویت هوش کودکان» را نیز مطالعه کنید.