ویروس کرونا به مغز حمله می‌کند!

به گفته دانشمندان فقط ریه‌ها نیستند که مورد حمله ویروس کرونا قرار می‌گیرند. ممکن است pathogen ها وارد سلول‌های مغزی شود و علائمی مانند هذیان و گیجی ایجاد کند و در برخی موارد نادر باعث سکته مغزی شود!

اسکن مغزی بیماران ویروس کرونا از نتیجه تحقیقات منتشر شده در ماه جولای.
دانشمندان دریافتند که در برخی موارد عوارض عصبی جدی ایجاد می‌شود.
Ross W. Paterson, Rachel L. Brown, et al./Brain, Oxford University Press

ویروس کرونا در درجه نخست ریه‌ها را مورد هدف قرار می‌دهد و بعد از آن کلیه‌ها، کبد و رگ‌های خونی. با این وجود هنوز هم حدود نیمی از بیماران علائم عصبی، از جمله سردرد، گیجی و هذیان را گزارش می‌کنند که نشان می‌دهد ویروس ممکن است به مغز نیز حمله کند.

یک مطالعه جدید اولین شواهد واضح را نشان می‌دهد که در برخی افراد ویروس کرونا به سلول‌های مغزی حمله کرده و به نظر می‌رسد این ویروس تمام اکسیژن اطراف را می‌مکد و سلول‌های همسایه را از گرسنگی می‌کشد. پاسخ این سوال که ویروس کرونا چطور به مغز می‌رسد یا هر چند وقت یک بار باعث این تخریب‌های درون مغزی می‌شود مشخص نیست.

آکیکو ایواساکی، ایمونولوژیست از دانشگاه Yale که کار این مطالعات را رهبری می‌کرد، می‌گوید: «اگر مغز آلوده شود، می‌تواند نتیجه کشنده‌ای داشته باشد.»

رابرت استیونز، پزشک متخصص مراقبت‌های ویژه و روانپزشکی و همچنین متخصص اعصاب و روان در مرکز پزشکی جانز هاپکینز، برخی از نظریه‌های علمی رایج را توضیح می‌دهد.

سوال: تأثیر ویروس کرونا بر مغز چگونه است؟

پاسخ: موارد مختلف در سراسر جهان نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به ویروس کرونا می‎توانند شرایط مختلفی در رابطه با مغز داشته باشند، از جمله:

• گیجی
• از دست دادن هوشیاری
• تشنج
• سکته
• از دست دادن حس بویایی و چشایی
• سردرد
• مشکل در تمرکز
• تغییر در رفتار

بیماران همچنین دارای مشکلات عصبی محیطی مانند سندرم گیلن-باره (Guillain-Barré syndrome) هستند که می‌تواند منجر به فلج و نارسایی تنفسی شود. من تخمین می‌زنم که حداقل نیمی از بیمارانی که در واحدهای COVID-19 می‌بینم علائم عصبی دارند.

(برای مطالعه مقاله چگونه هوش مصنوعی به مبارزه با ویروس کرونا کمک می‌کند این جا کلیک کنید).

سؤال: محققان فکر می‌کنند ویروس کرونا چگونه به مغز آسیب می‌رساند؟

پاسخ: با توجه به تحقیقات فعلی، ما فکر می‌کنیم چهار روش وجود دارد که ویروس کرونا ممکن است به مغز آسیب برساند، اما قبل از نتیجه‌گیری، هر یک باید دقیق بررسی شود.

عفونت شدید

اولین راه ممکن این است که ویروس توانایی ورود به مغز را داشته و باعث عفونت شدید و ناگهانی می‌شود. در بین موارد گزارش شده در چین و ژاپن، مواد ژنتیکی ویروس را در مایع نخاعی پیدا کردند و در یک مورد در فلوریدا ذرات ویروسی در سلول‌های مغز پیدا شد. این اتفاق ممکن است به دلیل ورود ویروس کرونا به جریان خون یا انتهای عصب باشد. از دست دادن حس بویایی که در برخی از بیماران مبتلا به ویروس کرونا اتفاق می‌افتد، می‌تواند نشان دهنده ورود ویروس کرونا از طریق پیاز بویایی باشد که درست در بالای بینی قرار دارد و اطلاعات مربوط به بو را به مغز منتقل می‌کند.

سیستم ایمنی در حالت Overdrive

احتمال دوم این است که سیستم ایمنی بدن برای مقابله با ویروس کرونا بیش از حد تلاش می‌کند و یک پاسخ التهابی ناهنجار ایجاد می‌کند. این پاسخ غیرمعمول سیستم ایمنی بدن باعث آسیب به بسیاری از بافت‌ها و اندام‌ها از جمله مغز می‌شود شاید بیشتر از خود ویروس!!

هرج و مرج و آشفتگی در بدن

نظریه سوم این است که تمام تغییرات فیزیولوژیکی ناشی از ویروس کرونا در بدن، از تب‌های بالا گرفته تا سطح اکسیژن کم تا نارسایی‌های چند عضو، باعث اختلال در عملکرد مغز می‌شوند، این اختلالات خودشان را به صورت‌های مختلف مانند هذیان یا کما که در بسیاری از بیماران COVID-19 مشاهده شده است، نشان می‌دهند.

ناهنجاری‌های لختگی خون

راه چهارمی که ویروس کرونا می‌تواند بر مغز تأثیر بگذارد، پتانسیل بالقوه این بیماران به سکته مغزی است. سیستم لخته شدن خون در بیماران مبتلا ویروس کرونا بسیار غیرطبیعی است. غیرطبیعی است زیرا احتمال لخته شدن آن در این بیماران بسیار بیشتر از سایرین است!! لخته‌ها می‌توانند در وریدهای عمیق بدن یا ریه‌ها تشکیل شوند، جایی که می‌توانند جریان خون را قطع کنند. اگر قرار باشد لخته خون رگ‌های منتهی به مغز را مسدود یا تنگ کند، می‌تواند سکته مغزی رخ دهد.

سؤال: برخی از بیماران مبتلا به ویروس کرونا در 30 و 40 سالگی سکته مغزی می‌کنند. چرا این اتفاق می‌افتد؟

پاسخ: احتمالا این موضوع مربوط به فعالیت بیش از حد سیستم لخته شدن خون در این بیماران است. سیستم دیگری که بیش از حد در بیماران مبتلا به COVID-19 فعال می‌شود، سیستم endothelial است که از سلول‌هایی تشکیل شده است که حصار بین رگ‌های خونی و بافت بدن را تشکیل می‌دهد. این سیستم از نظر بیولوژیکی در بیماران جوان فعال‌تر است. ترکیبی از سیستم‌های endothelial و لخته شدن خون بیش فعال، بیماران مبتلا به ویروس کرونا را در معرض خطر عمده‌ای برای ایجاد لخته‌های خون قرار می‌دهد. متأسفانه این یک حقیقت است که در بیماران COVID-19 در سنین مختلف سکته مغزی افزایش یافته است.