تست هوش استنفورد بینه چیست؟

تست هوش استنفورد بینه، یکی از آزمون‌های برتر جهان برای بررسی IQ در افراد، به خصوص کودکان است. با انجام این تست و تفسیر نهایی نمره آن، می‌توانید به میزان ضریب هوشی خود یا کودکتان پی ببرید. هر چه این آزمون هوش در سنین پایین‌تر انجام شود، نتایج بهتری به همراه دارد. در شرایط خاص که ممکن است که افراد تیزهوش یا دارای اختلال باشند، می‌توان شرایط تحصیلی خاص و درستی را برای آنها فراهم کرد.

معرفی تست هوش استنفورد بینه

تست هوش استنفورد بینه (Stanford Binet intelligence test) یکی از آزمون‌های تشخیص IQ برای کودکان و بزرگسالان است. در این آزمون، هوش افراد بر اساس ۵ فاکتور استدلال سیال، استدلال کمی، دانش، پردازش دیداری – فضایی و حافظه کاری مورد سنجش قرار می‌گیرد. البته انجام تست هوش استنفورد بینه برای کودکان با بزرگسالان متفاوت است.

این تست هوش برای اولین بار توسط روانشناس فرانسوی به نام بینه در سال ۱۹۰۵ طراحی شد. در واقع، هدف از طراحی این تست هوش، سنجش ضریب هوشی و ارزیابی شناسایی کودکان تیزهوش و دارای نقص ذهنی بود. به مرور زمان، با تغییرات گسترده‌ای که در تست هوش استنفورد بینه صورت گرفت، این تست به یکی از مهم‌ترین تست‌های سنجش IQ کودکان در جهان تبدیل شد. انجام این تست، به همه کودکان سه سال به بالا و حتی بزرگسالان توصیه می‌شود.

فاکتورهای مهم در تست هوش استنفورد بینه

همان‌طور که اشاره کردیم، ۵ فاکتور در آزمون استنفورد بینه مورد بررسی قرار می‌گیرد. این ۵ فاکتور، هر کدام به شیوه متفاوتی بررسی شده و در نهایت، با نمره‌دهی، نتیجه نهایی آزمون مشخص می‌شود.

1.     دانش

برای بررسی فاکتور دانش در کودکان و بزرگسالان، حافظه بلند مدت آنها مورد آزمون قرار می‌گیرد. در این بخش، سناریوهای غیرممکن و احمقانه‌ای به افراد نشان داده می‌شود و آنها باید سعی کنند که دلایل غیرممکن بودن این سناریوها را به صورت منطقی ثابت کنند. معمولا این آزمون شفاهی به کمک اسباب بازی‌های مخصوص یا فلش کارت انجام می‌شود.

2.     استدلال سیال

استدلال سیال در واقع، همان توانایی حل مسئله در افراد، بدون هیچ پیشینه‌ای است. مسائلی که ما برای حل آنها، نیازی به هیچ دانش قبلی نداریم، در دسته استدلال سیال قرار می‌گیرند. یکی از روش‌های بررسی استدلال سیال در تست هوش استنفورد بینه، ارائه چرندیات کلامی است. چرندیات کلامی، جملات احمقانه‌ای هستند که به صورت شفاهی به فرد گفته شده و او باید دلایل احمقانه بودن این جملات را بیان کند. در تست هوش استنفورد بینه بزرگسالان و کودکان، این مورد به شیوه‌های متفاوتی بررسی می‌شود.

3.     استدلال کمی

در بخش استدلال کمی، مهارت‌های کلامی و غیرکلامی افراد مورد بررسی قرار می‌گیرد. بررسی این موارد، از طریق مهارت شمارش و هر مهارت ریاضی انجام می‌شود. به عنوان مثال، عملیات‌هایی مانند جمع، تفریق، ضرب، تقسیم، محاسبات و سوالات هندسه شامل بررسی استدلال کمی می‌شود.

4.     حافظه کاری

این نوع حافظه، همان حافظه کوتاه مدت افراد برای نگهداری اطلاعات است. حافظه کاری قوی در افراد، می‌تواند نشان از مهارت‌های بسیار خاصی در آنها باشد که در تست هوش استنفورد بینه مورد بررسی قرار می‌گیرد. در این آزمون، برای بررسی حافظه کاری، از تکنیک‌های Block Span و Delayed Response استفاده می‌شود. البته، این تکنیک‌ها مربوط به حافظه کاری غیرکلامی می‌شود. برای بررسی حافظه کاری کلامی نیز از تمرینات دیگری از جمله یادآوری آخرین جملات و کلمات استفاده می‌شود.

5.     پردازش دیداری و فضایی

پردازش دیداری و فضایی، مهارت شناخت الگوها، پیدا کردن روابط میان جزئیات و حل پازل است. در این بخش از آزمون، با حل پازل و الگو، مهارت غیرکلامی فرد مورد بررسی قرار می‌گیرد و در بخش شفاهی نیز، از طریق بازگو کردن روابط میان تصاویر و الگوها، مهارت مورد نظر بررسی می‌شود.

مراحل انجام تست هوش استنفورد بینه

این آزمون در طی ۶ خرده آزمون ثابت و ۴ خرده آزمون متناسب با سن افراد انجام می‌شود. از آنجایی که این آزمون برای همه سنین طراحی شده، این ۴ خرده آزمون، می‌توانید برای هر فردی با توجه به شرایطش، متفاوت باشد. این خرده آزمون‌ها شامل چه مواردی می‌شوند؟ ۶ خرده آزمونی که به صورت ثابت روی همه افراد انجام می‌شود، شامل سنجش واژگان، درک مطلب، آزمون کمی، تجزیه و تحلیل، حافظه مهره‌ای و به خاطر سپردن کلمات و جملات است.

• خرده آزمون سنجش کلمات: در این خرده آزمون، معنی کلمات روزمره از افراد پرسیده می‌شود.
• خرده آزمون درک مطلب: از طریق پرسش‌هایی درباره مهارت حل مسئله و دانش عمومی افراد انجام می‌شود.
• خرده آزمون تجزیه و تحلیل: از افراد درخواست می‌شود که الگوهای بصری موجود را به کمک بلوک‌هایی که در اختیار دارند، تکرار کنند.
• خرده آزمون کمی: از افراد درخواست می‌شود که مسائل ریاضی را به صورت ذهنی و به کمک چهار عمل اصلی ریاضی حل کنند.
• خرده آزمون به خاطر سپردن: از افراد درخواست می‌شود که کلمات یا جملاتی موجود را به ترتیب، به خاطر بسپارند و آنها را پس از مدتی تکرار کنند.
• خرده آزمون حافظه مهره‌ای: از افراد درخواست می‌شود که الگوی موجود در مهره‌ها را تکرار کنند.
• خرده آزمون ماتریس، معادله سازی، روابط کلامی، کپی کردن و حافظه اشیا نیز شامل خرده آزمون‌های فرعی می‌شوند که در افراد مختلف، به شیوه‌های متفاوتی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

تفسیر تست هوش استنفورد بینه

پس از انجام تمام خرده آزمون‌ها، نمرات افراد در جدول استاندارد این تست هوش قرار می‌گیرد. سپس، نمره معیار سنی شما محاسبه می‌شود. نمره معیار ذهنی به طور میانگین تقریبا ۵۰ است. چهار مقیاس در این تست هوش وجود دارد که شامل حافظه کوتاه مدت، استدلال کلامی، استدلال کمی و استدلال فضایی – تصویری می‌شود. با جمع نمرات افراد در هر یک از این چهار مقیاس، نمره نهایی آزمون که در واقع، هوش شما است، به دست می‌آید. پس از اعلام نمره نهایی در تست هوش استنفورد بینه، تفسیر آن انجام می‌شود. تفسیر تست هوش استنفورد بینه به شرح زیر است.

• بین ۱۴۵ تا ۱۶۰: بسیار با استعداد و دارای ضریب هوشی خیلی بالا
• بین ۱۳۰ تا ۱۴۴: بااستعداد و دارای ضریب هوشی بالا
• بین ۱۲۹ تا ۱۲۰: ضریب هوشی بالا
• بین ۱۱۹ تا ۱۱۰: ضریب هوشی متوسط رو به بالا
• بین ۱۰۹ تا ۹۰: ضریب هوشی متوسط
• بین ۸۹ تا ۸۰: ضریب هوشی متوسط رو به پایین
• بین ۷۹ تا ۷۰: نمره مرزی و احتمال وجود اختلال
• بین ۶۹ تا ۵۵: دارای اختلال

آیا انجام تست هوش استنفورد بینه ضروری است؟

همان‌طور که متوجه شده‌اید، این آزمون برای بررسی میزان هوش و وجود اختلال ذهنی در افراد است. پس، اگر در خود یا کودک خود، نشانی از اختلال یا حتی ضریب هوشی بسیار بالا می‌بینید، حتما باید این تست هوش را انجام دهید. بهترین زمان برای انجام این تست هوش، سنین بین ۳ تا ۱۲ سالگی است ولی بزرگسالان نیز می‌توانند این تست را انجام دهند. تست هوش استنفورد بینه در تمام مراکز روانشناسی انجام می‌شود.